TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, “Anayasa görüşmeleriyle İmralı görüşmeleri birbirine paralel süreçler değildir, hiçbir ilgisi yoktur. Biz anayasa görüşmelerine başladığımız vakit dikkat ederseniz İmralı’yla ilgili görüşmelerin, tartışmaların hiçbirisi gündemde değildi. Türkiye’nin bir sivil anayasa yapma muhtaçlığı ve bununla ilgili görüşmeler, tartışmalar başka bir mevzudur, külliyen öteki bir alandır” dedi.
Kurtulmuş, yeni anayasa çalışmalarına ait, birinci cins yapılan görüşmelerin bir niyet beyanı olduğunu söyledi.
Anayasanın, parlamentonun problemi olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, “Çünkü artık kâfi; Anayasa defaatle değişmiş olmasına karşın, birçok unsuru üzerinde tadilat yapılmış olmasına karşın, hala 12 Eylül darbesinin, hala 1960 darbesinin o vesayetçi ruhu, Anayasa’nın mehdinde mündemiçtir. Bir unsur bile olsa sivillerin artık bir ortaya gelip, bir anayasa yapmasının vaktinin geldiği kanaatindeyim. Güzel niyetle şayet yaklaşılırsa, bu görüşmelerden de sonuç alınabileceğini ümit ediyorum. Siyasetin en kıymetli misyonlarından birisi görüşebilmektir. Yumruğunu sıkarak, el uzatmadan, ‘Ben siyaset yapıyorum’ demek olmaz ya da kapıları kapatarak herkes kendi kapılarının ortasında konuşarak siyaset olmaz. Herkes kendi mahallesine seslenerek siyaset olmaz. Bütün Türkiye’yi kuşatacak, bütün farklı fikirlerin tartışılabileceği, nihayetinde kararı verecek olan millet ismine TBMM; bir müzakere sürecinin olması gerekiyor. Bu görüşmelerin olması, partilerinin birbirlerine kapılarının açık olması, aslında Türkiye demokrasisinde çok daha olağan şartlar içerisinde ilerlenmesini sağlar” tabirlerini kullandı.
Bugün Türkiye’nin gereksinimi olan en kıymetli sorunlardan birisinin, siyasi diyalog olduğunu belirten Kurtulmuş, “Açıkçası iki taraflı bir süreç işler, şayet bu süreci gerçek yürütürsek, bir anayasa müzakerelerinde uzaklık alınır, ikincisi bu görüşmeler gerçekleştikçe Türkiye demokrasisi çok daha olağan, çok daha sağlıklı bir hale gelir” dedi.
‘HENÜZ İŞİN ÇOK BAŞINDAYIZ’
Kurtulmuş, DEM Parti heyetinin ziyaretleri ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bu sürece nasıl gelindi? Bölgede emperyalizmin uzunca bir müddettir, hatta 1’inci Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı Cihan Devleti’nin yıkılmasından itibaren başlayan o sürecin, öncesinden başlayan bir sürecin devam ettiğini görüyoruz. Nedir; böl, parçala, yönet. Bu bölge ülkelerinde, maalesef bilhassa 1990’lı yılların başından itibaren tam manasıyla bölünme ve parçalanma sürecine girilmiştir. Irak’ın durumu ortada. Suriye’nin durumu, geçtiğimiz bilhassa 13 yıl içerisinde ortada. Lübnan maalesef olağanüstü önemli siyasi krizlerin içerisinde. Libya bölünmüş vaziyette, Sudan bölünmüş vaziyette, Yemen bölünmüş vaziyette. Bütün bölge ülkeleri maalesef 2 temel fay sınırı üzerinden ayrılıkların tetiklendiği bir coğrafyaya dönüştürüldü. Bunlardan bir tanesi mezhebi farklılıklardır. Bir başkası de etnik çatışmalardır. Artık biz Türkiye’nin insanları olarak, çok açık söylüyorum da affedersiniz, sıranın bize gelmesini bekleyeceğiz. Bölünüp, parçalanma sürecinin içerisine gireceğiz ya da Türkiye’nin insanları olarak Türkiye’nin Türkleri, Kürtleri, Alevileri, Sünnileri, bütün farklı kümeleri, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığını bir onur olarak taşıyan 85 milyon daima bir arada diyeceğiz ki; ‘Biz bu oyunu bozuyoruz, biz birlik ve kardeşlik içerisinde Türkiye’nin problemlerini çözecek iradeyi ortaya koyuyoruz.’ Bu sıkıntının başlangıcı, bu yolun tercih edilmesiyle gerçekleşmiştir. Şimdi işin çok başındayız. Burada beklediğimiz, hedeflediğimiz şey, tam manasıyla birlik ve kardeşliğin temin edilmesidir. Bunun yolu da terörsüz bir Türkiye’nin inşa edilmesidir.”
‘İYİ NİYETLİ BİR BAŞLANGIÇ’
Türkiye’nin uzun yıllardır büyük bedeller ödediğini söyleyen Kurtulmuş, “Eruh baskınından bu yana 40 bine aşkın vatandaşımızı kaybetmişiz, şehit vermişiz. Türkiye’nin bu süreçte trilyonlarca dolar ekonomik kaybı kelam konusu olmuş. Ve Türkiye her vakit bir bölünme tehdidi içerisinde bulunmuş. Demokrasinin kılıcı üzere bu bölünme tehdidi Türkiye’nin üstünde sallanmış. Bunu artık ortadan kaldırmak, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının tamamına yakının ortak beklentisidir. Bunun için de öncelikli olarak terör örgütünün tasfiye edilmesi, silahların ilanihaye ortadan kaldırılması ve Türkiye’de demokratik yollar içerisinde fikir çabası içerisinde farklılıkların müsabakasının temin edilmesidir. Bunun sağlanabilmesi için düzgün niyetli bir başlangıç olduğunu görüyorum. Burada bunu da tekrar bir partinin ya da işte hükümetin sorunu olmanın ötesinde taşımak mecburiyetindeyiz. Bu Türkiye’nin ortak sorumluluğudur. Terörsüz Türkiye’yi inşa edeceğiz, öbür yoktur. Yol ayrımını geçtik. Emperyalizmin ‘Böl, parçala, yönet’ siyasetlerine artık Türkiye muhatap olmamalıdır, olmayacaktır. Bunun için de birlik ve kardeşliği temin edecek, bunun için de ‘Bir eli silahta, bir eli sandıkta’ siyasetin bir daha olmayacağı devri inşa edecek, terörle hiçbir biçimde Türkiye’nin vakit kaybetmeyeceği, insanını kaybetmeyeceği, kaynaklarını kaybetmeyeceği bir sürece gireceğiz. Bunun için içtenlikle başlatılmış olan bir süreç var. Ümit ederim ki bu çok kısa bir mühlet içerisinde sonuçlanır ve Türk halkı beklediği sonucu elde etmiş olur” diye konuştu.
‘TARİHİ BİR FIRSAT’
Kurtulmuş, İmralı ve siyasi partilerle görüşme sürecinin, çok fazla konuşulup, bilhassa siyasi magazin üzerinden köpürtülecek bir süreç olmadığını söyleyerek, “Burada asıl olan sonuç almaktır. Terörün silahlarının, külliyen susmasını temin etmektir. Yalnızca Türkiye’de değil, birebir vakitte Suriye’nin kuzeyindeki terör faaliyetlerini de Irak’ın kuzeyindeki terör faaliyetlerini de sonlandıracak bir süreci inşa etmektir. Bunun için ben herkesin çok sorumlu davranması gerektiğine inanıyorum. Evvelce yüz düşünüp, bir konuşacaksak, artık bin düşünüp bir konuşacağımız vakte girdik. Hiç kimse buradan, ‘Ben 3-5 tane oy artırırım, şuradan şöyle bir siyasi sonuç değiştiririm’ kanaati içerisinde hareket etmesin. Bu bir tarihi fırsattır. Terör örgütünün külliyen tasfiye edileceği ve terörün bir daha Türkiye için tehdit olmayacağı bir periyodu inşa etmek mümkündür. Hem iç koşullar hem de açıkçası memleketler arası konjonktür, bunu hem zarurî kılmaktadır hem de mümkün kılan koşulları ortaya koymuştur. Bundan istifade etmek siyasi aklın gereğidir. Ulusal menfaatleri muhafazanın gereğidir” dedi.
‘ÇOK UZATILMAMASI GEREK’
Kurtulmuş, sürecin bu yıl tamamlanıp tamamlanamayacağına ait şunları söyledi:
“Süre vermek hakikat değil; lakin burada öncelikle İmralı’dan terörün bitirildiğine dair açıklamanın gelmesi ve bunun gereklerinin alanda görülmesi; ayrıyeten Türkiye’nin şu anda hudut ötesinde de devam eden, biz burada bütün ögelerin gelecek olan ‘Silah bırakma’, ‘Silahları susturma’ davetine uymasını temenni ederiz. Lakin uymayıp, ‘Biz bu terör faaliyetlerine devam edeceğiz’ diyenler olursa onlara karşı da Türk devleti gerekli her türlü önlemini alma durumundadır. Hasebiyle önemli bir süreç, çok büyük sorumluluklar gerektiren bir süreç, tıpkı vakitte riskleri de barındıran bir süreç. Onun için burada çok spekülasyon yapmadan sonuç alıcı adımları gerçekleştirmek lazım. Düzgün niyetle başlandı. Şimdiye kadar da bunun şeffaf bir halde yürütülmesi değerliydi. İmralı’ya giden heyetin başta bana, akabinde öbür siyasi partilere ziyaretler yapmış olması, oradaki izlenimlerini anlatmış olmaları, partilerden kendi kanaatlerini almış olmasını da ben açıkçası kıymetli buluyorum. Sonuçta bu sürene kadar olur, buna bir şey demem; lakin çok uzatılmaması gerektiğini görüyorum. Siyasi deneyimimiz bunu söylüyor. Bu tıp bahisler sağdan-soldan didikleyenin çok olduğu bahislerdir. Kimsenin didiklemeye, kimsenin provokasyon yapmasına taban hazırlamayacak formda, hızla akıllı bir halde milletin menfaatlerini sağlayacak bir formda bunu sonuçlandırmak her şeyden önce siyaseti de epeyce olağanlaştıracaktır. Bu ümit ediyorum süratli bir halde devam eder” tabirlerini kullandı.
‘BİRBİRİNE PARALEL SÜREÇLER DEĞİL’
Yeni anayasa görüşmelerinin, yürütülen süreçle birlikte daha büyük kıymet kazandığı görüşüne karşı çıkan Kurtulmuş, “Anayasa görüşmeleriyle İmralı görüşmeleri birbirine paralel süreçler değildir, hiçbir ilgisi yoktur. Biz anayasa görüşmelerine başladığımız vakit dikkat ederseniz İmralı’yla ilgili görüşmelerin, tartışmaların hiçbirisi gündemde değildi. İşte Suriye’deki bu yeni gelişmelerin hiçbirisi gündemde değildi. Türkiye’nin bir sivil anayasa yapma gereksinimi ve bununla ilgili görüşmeler, tartışmalar farklı bir mevzudur, büsbütün öbür bir alandır, bu mevzu ise farklı bir alandır” dedi.
Kurtulmuş, CHP’nin süreçle ilgili TBMM’de kurul kurulması teklifine de “Mühim olan sonuç almak. Bunun için de bu işi çok fazla konuşmadan adımların atılması gerektiği kanaatindeyim. Aslında İmralı’ya giden heyet, bütün partileri dolaşarak ve Meclis’in çatısı altındaki partilerle bu işi yaparak aslında adresin neresi olduğu açık bir halde ortaya çıktı. En baştan itibaren görüşmeler yapıldı. Nihayetinde alışılmış ki bir siyasi karardır. Siyasi kararlarının verileceği yer de miting meydanları değildir” açıklamasında bulundu.
‘GEÇEN SEFERKİ KOŞULLAR BAMBAŞKAYDI’
Sürecin daha evvelki tahlil sürecinden farkı sorulan Kurtulmuş, kamuoyunda hususa ait hassas bir kesim olduğunu belirterek, “Hiç elbet, bu süreçte işin bir siyasi tarafı var. Tahminen bir tüzel tarafı olacak; ancak çok daha değerli olan kısmı, işin ruhsal tarafıdır. Türkiye, teröre sahiden çok ağır bedeller ödemiş. 40 bin beşerden bahsediyoruz. Ben yüzlerce şehit cenazesine katılmış birisi olarak bunu söylüyorum. Ne yürek burkan kıssalara şahit olduk, ne büyük aile dramlarına şahit olduk. Lakin sonuçta burada bir sonuç alınacaksa bu alanın da yönetilmesi, buradaki kilit tahminen şu olacak; Kürtlerin onuru, Türklerin gururunu koruyacak, gözetecek bir sürecin de yürütülmesi gerekir. Geçen seferki koşullar değişikti. Artık o teferruatına girmek istemiyorum; lakin o süreci provoke eden çok sayıda dış öge vardı. Maalesef o vakit devletin içerisinde odaklanmış, devletin değerli kurumların içerisinde odaklanmış olan birtakım etraflarda o sürecin baltalanması için ellerinden geleni yaptılar. Hepimizin bildiği, maalesef çok berbat günler geçti. Bununla onun hiçbir benzerliği yoktur. Burada direkt doğruya evvel örgütün silahları bıraktığını ilan etmesi, bunun deklare edilmesi ve buna uyulduğunun görülmesiyle birlikte sürecin hızlanacağını düşünüyorum” karşılığını verdi.
Kurtulmuş, şimdiye kadar problemin mümkün olduğu kadarıyla şeffaf yürütüldüğünü bildirerek, “DEM Parti’den kimi arkadaşların ziyarete gitmiş olması, bu ziyaretle ilgili bilgilerini bütün partilerle paylaşmış olması bunun için değerlidir. Bundan sonra muhtemelen bu ziyaretler bir süre daha devam edecek. Bunların şeffaf bir formda yürütülmesi ancak en kısa vakitte da İmralı’ın beklenen açıklamayı yapması hedeflenmektedir” dedi.
‘HERKESİN KATKIDA BULUNMASINI TEMENNİ EDİYORUM’
Sürece ait iktidar ve muhalefete yönelik daveti sorulan Kurtulmuş, “Farazi bir bahis hakkında konuşmuyoruz. Çok ağır bedeli olan bir geçmişten bahsediyoruz. Milletçe ödediğimiz, topyekun 85 milyon daima birlikte ödediğimiz bir bedelden bahsediyoruz. Büyük acıların yaşandığı bir süreçten bahsediyoruz. Şehitlerimizin olduğu bir periyottan bahsediyoruz. Bir kez şuna herkesin karar vermesi lazım; bu devri bitireceğiz mi, bitirmeyeceğiz mi? Farklı siyasi kanaatlerine karşın ben bütün siyasetçilerden, bütün siyasi partilerden şöyle bir beklenti içerisindeyim; herkesin bu sürecin sahiden milletin beklentilerine uygun bir formda sonlandırılması için elinde ne varsa ortaya koyması, samimi bir biçimde gayret harcaması ve sonuç alınmasını temin etmesi. Natürel ki bunun yolu görüşmelerden geçiyor. Siyaset görüşmeden fikir beyan edemez. ‘Ben kapımı kapatıyorum, yalnızca kendi mahalleme bağıracağım, kendi mahallemdeki beşerlerle konuşacağım’ derseniz, tamam oraya konuşursunuz; lakin bunun siyaseten bir sonucu olmaz. Siyasetin, en farklı taban tabana zıt gördüğü siyasi partilerle bile konuşabilme maharetini ortaya koyması lazım. Burada ortamı gerginleştirecek, lafları köpürtecek, bunların üzerinden bir siyasi tansiyon oluşturmak yerine, tam bilakis mümkün olduğu kadar ortamı yumuşatıp makul ve anlayışlı bir yerin oluşması için herkesin katkıda bulunmasını temenni ediyorum” tabirlerini kullandı.
Kurtulmuş, DEM Parti’li Akdeniz Belediyesi’nde yaşanan gözaltılarla ilgili, “Genel olarak bu Akdeniz Belediyesi’yle ilgili olarak söylemeyeyim. Bizim yıllardır söylediğimiz bir şey var; ‘Bir eli silahta, bir eli sandıkta olmaz.’ Dünyanın hiçbir demokrasisi, sandığın silah yoluyla vesayet altına alınmasına müsaade etmez. Hasebiyle bu sürecin ilerlemesi, Türkiye’de bu kayyım ve gibisi tartışmaların tamamını da ortadan kaldıracak bir gelişmeyi sağlayacaktır. En başta birtakım siyasi partilerde siyaset yapan arkadaşlar, siyasetçiler daha rahat, daha demokratik şartlar içerisinde hareket edecektir. Artık Türkiye’nin hiçbir lokal yöneticiyle ilgili, ‘Terör örgütüyle iş birliği var mıdır, yok mudur’ tereddüdünü yaşamaması gerekir” dedi.