Hasat vakti ağır emek isteyen bir eser olduğundan epey kıymetli olan safran birinci olarak Yunanistan’ yetiştirilmiştir. Yemeklerde sıklıkla kullanılan bu baharat dünyanın en değerli baharatı olarak bilinmektedir. Safran neden değerli? Safranın yararları nelerdir? üzere sorulara karşılık arıyorsanız içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz.
Safran soğanlı bitkiler ortasında yer alır. Sonbahar mevsiminde açan mor renkli çiçekler ortalama 25 cm boya ulaşır. İlaç, parfümeri ve dokuma bölümlerinde endüstriyel pahası bulunan bitki, Türkiye’de Safranbolu ve Şanlıurfa yetiştirilir.
Tahminen 3500 yıllık bir tarihi olan safranın anavatanı Güneybatı Asya olan bir baharatken birinci yetiştirici ülkesi Yunanistan olmuştur.
Safran bitkisi daha çok İspanya, Fransa, Yunanistan, Güney Amerika, İtalya ve İran’da yetiştirilir. Safranı İspanya’ya getirenler Araplar olmuştur. Safran üretiminin birinci kaşifi Yunanlılar olsa da onu en hoş tatlarla bir ortaya getiren İranlılardır.
Safran, dünya çapında hayli tanınan bir baharat. Çok eski bir tarihi olan safran, günümüzde epeyce kıymetlidir. Safran tıpkı vakitte UNESCO tarafından muhafaza altında olmakla birlikte, Safranbolu’nun isim kaynağıdır. Ülkemize gelişi ise Osmanlı vaktine dayanmaktadır.
Safran, 1994 yılında UNESCO Kültür Mirası Listesi’nde yer alır.
15 Ağustos ve 15 Eylül ortasında yaklaşık 10 cm derinliğe soğanlarının ekilmesi gerekir. Çiçekler açana kadar yetiştiriciler her gün toprağı çapalar, havalandırır ve ziyanlı otlardan arındırır.
15 Ekim ile 15 Kasım ortasında safran çiçekleri açar. Safran çiçeklerinin gün doğmadan toplanması gerekir. Neredeyse ekilen tüm çiçeklerin yılın yalnızca bir haftasında toplanıyor. Bu yüzden çiftçilerin hasat için çok tez etmesi gerekiyor.
Çiçeğin ortasındaki 3 tane tepecik, baharat olarak kullanılan kısmıdır. İpçikleri andıran tepecik kısımları tek tek, itinayla çiçeklerden ayrılır.
Yaklaşık 75 bin çiçekten, yalnızca yarım kilogram safran elde edilir.
Safran yalnızca insan gücüyle yetiştirilip insan gücüyle toplanıp insan gücüyle işlenebiliyor. Yetiştirilmesi ve hasat etabındaki bu zorluk, safranın değerli olmasındaki nedendir.
100 gram safran ortalama 310 kcal güç içermektedir. Safran protein açısından zengindir ve bol ölçüde lif içerir.
Genellikle et, tavuk ve balık yemeklerinin yanı sıra pilav, zerzevat yemekleri ve unlu mamullerde renklendirici ve lezzetlendirici olarak kullanılır. Osmanlı mutfağında çokça kullanılan safran, kimi İran ve İspanyol yemeklerine de eklenir.
İran’ın en bilinen yemeklerinden olan ‘’zereshk’’ safran ile yapılmaktadır.
Yoğun bir lezzeti ve renklendirici tesiri olduğu için, baharat olarak birkaç tel yemeklere katılması kafidir. Uzmanlar, safranın kararında tüketilmesi gerektiğinin vurgusunu yapar.
Safran tüketimi günlük 1 çay kaşığını aştığı vakit zehirleyici tesiri ortaya çıkabilir. Ayrıyeten erken doğum ve düşük tehlikesi yaratacağı için gebeler tarafından tüketilmesi de önerilmez.
Safranın yararları nelerdir?
-
Uyku kalitesi ve motivasyon seviyesini artırır.
-
Tansiyon ve makûs kolesterolü düşürür.
-
Magnezyum, demir ve potasyum üzere minerallerce zengindir.
-
Depresyon ve anksiyete üzere ruhsal sorunların güzelleşmesine katkıda bulunur.
-
Cilt lekelerini azaltır. Cildin parlak ve canlı görünmesine yardımcı olur.
-
Diş etini güçlendirir. Diş eti ağrılarını azaltır.
-
Cildin yaşlanmasını önler. Güneşin ziyanlı tesirlerine karşı cildi korur.
-
Yaşa bağlı olarak zihinsel bozukluklara uygun gelir.
1 kilo safran ortalama 120.000 TL civarında satılıyor. Yetiştirilmesi ve hasat kademesindeki zorluk, safranın değerli olmasındaki nedendir.
Diğer içeriklerimiz de ilginizi çekebilir: