Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, salçalık domates fiyatlarının tarlada düşük kalmasına ait, “Bunu firmalarla fabrikalarla konuşarak büyük oranda çözdük. Tarım Kooperatiflerini devreye soktuk. Karpuzda ve kısmen biberde de yaşandı. Büyük oranda çözdük.” dedi.
Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen “Güvenilir Besinde Yeni Dönem” bahisli basın toplantısında açıklamalarda bulunan Yumaklı, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Taklit ve hileli besin listelerinin artık anlık olarak elektronik ortamda tüketicilerle paylaşılacağını lisana getiren Yumaklı, listelerin bugünden itibaren guvenilirgida.tarimorman.gov.tr adresinde yer alacağını söyledi.
Bakanlığın Tarım Cebimde uygulamasında taklit ve tağşiş eserlerin yer alıp almadığına ait bir soru üzerine Yumaklı, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Uygulamada, taklitle ya da halkın sıhhatini tehlikeye düşürücü besinlerin satışıyla ilgili rastgele bir şey yok. Artık bir kafeteryaya gidiyorsunuz. ‘Tarım ve Orman Bakanlığının kontrolüyle ilgili barkodu gösterir misiniz?’ diyorsunuz. Bunu kapısına, önündeki menüye koymuş oluyor. Onu okuttuğunuz vakit o işletmenin bizim tarafımızdan kaç kere denetlendiğini görmüş oluyorsunuz. Tarım Cebimde uygulamasını indirmenizi ve gittiğiniz yerleri sormanız çok güzel olur. Bize de yardımcı olur. Bu bahiste gönüllülük aslı var.
“ÇİFTÇİ AKSİYONLARINDA OLUŞTURULMAYA ÇALIŞILAN ORTAM BİZDE OLMADI”
Bakan Yumaklı, bu sezon üreticinin de tüketicinin de fiyatlardan memnun olmadığına ait bir yoruma karşılık, Türkiye’de 206 başlıkta eser bulunduğunu belirterek, alt başlıklarla binlerce eserden bahsedildiğini söyledi.
“Sorun olan eserlerin tamamı planlı bir biçimde yapılmayıp kontratlı üretime dahil olmayan eserler.” diyen Yumaklı, şu bilgileri verdi:
“Şöyle bir data var. Neresi olduğunu söylemeyeyim, (bu sezon) sorun çıkan eserlerden kontratlı üretim yüzde 60’tan yüzde 40’a düşmüş. Takdir edersiniz ki pandemiden bu yana fiyatlama davranışı bozuldu. Çiftçi hareketleri konusunu daha evvel bahsetmiştim. Burada rastgele bir önerisi olmayıp demokrasiyi farklı yerlerde aradıkları üzere, buna ait hususları da üreticilerin bu istikametini kullanarak, onları sokağa davet eden bir anlayış maalesef önderlik etti buna. Lakin daha sonra bir parti şeyine dönüştü ve çiftçilerimizin kahir ekseriyeti buna dahil olmadıkları için bu bahsedildiği üzere, Avrupa’daki üzere oluşturulmaya çalışılan ortam bizde olmadı. Ben sorun yok demiyorum. Lakin bu sorun ile ilgili onlar bu şovları organize etmekle uğraşırken biz tahlille uğraşıyorduk. Yani hiçbir tahlilleri, yapısal tahayyülleri yok. Neyin ne olacağına dair bir şey yok. Yalnızca haydi bakalım gelin sokağa ve şunu söyleyin, bunu söyleyin.”
“(BAZI ESERLERDEKİ DÜŞÜK FİYAT SORUNUNU) BÜYÜK ORANDA ÇÖZDÜK”
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, fiyatlama davranışlarının üreticinin aleyhine geliştiği belirtilen salçalık domates fiyatlarına değinerek, şu açıklamalarda bulundu:
“İlk İzmir’de başladı. Orada kontratlı üretimle eser verenlerin hiçbirisinde sorun yoktu. Kontratlı üretim yapmayıp eserini satamayanlar fiyatlar düştüğü için şikayet edince bunu firmalarla fabrikalarla konuşarak büyük oranda çözdük. Tarım Kredi Kooperatifleri’ni devreye soktuk. Bizim beklentimiz Manisa, Balıkesir, Bursa, yani hasadın bu formda gitmesiydi. Lakin iklim değişikliği burada da tesirini gösterdi ve bu vilayetlerde tıpkı anda hasat oldu. Eser de çok çok fazla olmamakla birlikte, yani yaklaşık 500-600 bin ton civarında, Türkiye çapında çok da değerli değil. Yeniden farklı eserler için hangileri bunlar? Karpuzda ve kısmen biberde yaşandı. Ancak ben size 206 eserden bahsettim. Hasebiyle burada bahis maalesef bunun kullanılma gayretleridir. Öteki bir şey değil. (Sonuç olarak) Büyük oranda çözdük. Yeniden biz çözdük elbette.”
Yumaklı, iki konunun üzerinde durduklarını ve birincisinin “sözleşmeli üretim” olduğunu kaydederek, “Sözleşmeli üretim yapmazsanız, bir eseri ürettiğinizde nereye satacağınızla ilgili planınız yoksa bunların yaşanması işten bile değil. Kaldı ki yalnızca bu sene de yaşamıyoruz.” diye konuştu.
Bu yıldan itibaren ister kontratlı ister sözleşmesiz olsun üretim planlamasının başta stratejik eserlerde kesinlikle uygulanmasını amaçladıklarını lisana getiren Yumaklı, bundan sonraki süreçte bunu yaşamak istemediklerini vurguladı.
“AMBALAJ ÜZERİNDEKİ TÜKETİCİYİ YANILTAN TABİRLERE TOLERANSIMIZ YOK”
Bakan Yumaklı, ürün denetimine yönelik ALO 174 sınırının yanı sıra toplumsal medya hesaplarından ve WhatsApp aracılığıyla gelen talep ve şikayetleri de dikkate aldıklarını belirterek, ambalaj üzerindeki tüketiciyi yanıltan konuları kesinlikle tespit ettiklerini, bunlara hiçbir formda toleranslarının bulunmadığını vurguladı.
Taklit ve hileli eser tespit ettiklerinde verilen cezalarla ilgili üst sonları zorladıklarını lisana getiren Yumaklı, yakalamaların tamamını Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile de paylaştıklarını anlattı.
Tarım alanlarına bungalov yapılmasının yasal olmadığının altını çizen Yumaklı, “Kanuna ters işler yapılıyor. Vilayet müdürlüklerimiz bununla ilgili hata duyurularında bulunuyorlar valiliklere. Onların da yasanın gereğini yapmaları gerekiyor. Son periyotta hobi bahçeleri başlığında tereddüde düşülen kimi konular var. Bununla ilgili de yeni yönetmelik çalışmamız devam ediyor. Bittiğinde o biraz daha mevzuyu netleştirecek.” formunda konuştu.
“FİYAT DALGALANMALARINI ENGELLEMENİN YOLU PLANLI ÜRETİM VE ORGANİZE TARIM BÖLGELERİ”
Bakan Yumaklı, Türkiye içerisindeki bütün eserlerin denetlendiğini, yalnızca ihraç eserlere kontrol uygulanmadığını belirterek, pazara sunulamayacak eserlerin imha edildiğini söyledi.
“Çiftçilere nakliye takviyesi verilebilir mi?” biçimindeki soru üzerine Yumaklı, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Elbette bu bir bütün. Tek bir perspektiften bakıp yalnızca bunun takviyesinin verilmesi sorunu çözmeyecek. Sorunu çözmenin yollarından birisi planlı üretimi üreticisinden tüketicisine kadar herkesin net bir biçimde algılayıp uygulaması. İkincisi, bilhassa organize tarım bölgelerinin 12 ay üretim yapabilecek kabiliyette olmaları ve yüksek besin tüketimi olan kentlere olan yakınlıkları. Bu bölgelerin içerisinde paketleme tesislerinin bulunması ve fireyi sıfıra indirecek konuların olması bize bu kolaylığı sağlayacak. Üretim planlamasındaki en kıymetli kalemlerde mazot ve gübre takviyesi. Bizde taşıma daha çok kara yoluyla yapılıyor. Demir yahut deniz yolu çok tercih edilmiyor. Bu bahis ile ilgili Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile organize sanayilerin kurulması ile ilgili birtakım şeyler konuşuyoruz fakat bunlar yapısal ve vakit alıcı konular.”
Yumaklı, fiyatlama davranışlarında bir gün içerisinde birkaç farklı fiyat listesinin yayınlanmasının yanlışsız olmadığının altını çizdi.
“HAL YASASI ÇALIŞMALARI BAŞLADI, UZUN SÜRMEYECEK”
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, Hal Yasası düzenlemesine ait bir soru üzerine, şu tabirleri kullandı:
“Hal Yasası düzenlemesi ile ilgili geçtiğimiz hafta Ticaret Bakanlığımız ile çok uzun süren bir toplantı yaptık ve bu Hal Maddesi’ndeki değişiklik gereksiniminin süratle yerine getirilmesi için iki bakanlık olarak birlikte çalışacağız. Yani halihazırda hem eserlerin tüketiciye uygun vasıflarda hem de uygun fiyatla ulaşmasının önündeki maniler konusunda çalışma yapacağız. Hal Maddesi’nde değişiklik konusunda her iki bakanlık olarak da çalışacağız. Bu çok uzun sürmeyecek, arkadaşlarımız çalışmaya başladı.”
Yumaklı, yurt dışından tarım toprağı kiralanıp kiralanmadığına ait soruya karşılık, “Türkiye hiçbir ülkeden bir metrekare toprak bile kiralamadı. Bununla ilgili birtakım çalışmalar başlamış lakin uygulanamamış. Medyaya da yansıyan protokolden bahsediyorsunuz fakat o hayata geçmemiş, hiçbir halde geçememiş.” diye konuştu.
Yurt dışından gelen yatırımcılara verdikleri dayanaklardan bahseden Yumaklı, bu hususta aksine göç olmasını beklediklerini bildirdi.
“EN ÇOK TAKLİT VE TAĞŞİŞE ET VE SÜT ESERLERİNDE RASTLIYORUZ”
Bakan Yumaklı, en çok taklit ve tağşiş yapılan bölümlere ait soru üzerine, “En çok et ve et eserleri ile süt ve süt eserlerinde taklit ve tağşişe rastladık. En az da meyve ve zerzevat işlemede. İthal eserlerde de vakit zaman tespitlerimiz oluyor. Onlara da tıpkı şeyi uyguluyoruz.” sözlerini kullandı.
Tarımsal üretimin ülkenin bağımsızlığı noktasındaki kıymetine işaret eden Yumaklı, Türkiye’nin avantajlarını hakikat şeyleri yaparak koruyabileceğini ve artırabileceğini söyledi.
Yumaklı, gelecek jenerasyona sürdürülebilir bir tarım bırakmak için çabaladıklarını lakin üretim planlaması üzere kıymetli bir mevzunun gereğince gündem olmadığını vurguladı.