BRICS ülkeleri yakın geçmişte çok sayıda üst-düzey etraf konferansları düzenleyerek iklim değişikliğiyle çaba ve sürdürülebilir kalkınmaya olan müşterek bağlılıklarını tekrar söz ettiler.
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 42’sini, global GSYİH’nin ise beşte birini temsil eden bu ülkeler karbon azaltma ve yeşil kalkınma için pragmatik işbirliğinde somut tedbirler almak suretiyle iklim değişikliği konusunda milletlerarası yönetişim için sağlam bir temel attılar.
KARBON AZALTMANIN KARARLI UYGULAYICILARI
İklim değişikliğiyle çabaya büyük değer veren BRICS ülkeleri ulusal kurallarına bağlı olarak somut gayeler belirledi ve karbon emisyonunun azaltılmasında kayda kıymet ilerleme kaydetti. Çin, milletlerarası topluma verdiği 2020 iklim hareket gayesini aşmış olmasına dayanarak, karbondioksit emisyonlarını 2030’dan evvel tepeye çıkarmak ve 2060’dan evvel karbon nötrlüğe ulaşmak için çalışma maksat ve vizyonunu bir defa daha duyurdu.
2021 yılı prestijiyle, Çin’in ünite GSYİH başına güç tüketimi 2012 yılına nazaran yüzde 26,2 düştü. Yenilenebilir güç şurası kapasitesini 1 milyar kilovatın üzerine çıkaran Çin, tıpkı vakitte dünya genelinde yeni yaratılan toplam ormanlık alanlara tek başına dörtte bir oranında katkı yaptı. Çin, düşük karbonlu kalkınmayı ilerletmek için karbon zirve noktası ve karbon nötrlük için “1+N” siyaset çerçevesi oluşturdu.
Toplam 450 milyon kilovat konseyi kapasiteye sahip büyük rüzgar ve güneş gücü üsleri geliştirmekte olan Çin, ulusal bir karbon pazarını etkin bir formda oluşturacak. Çin, memleketler arası iklim yönetişiminin sorumlu bir katkı sağlayıcısı olarak, BM Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi’ni hızlandırmak ismine, iklim değişikliği ve yeşil kalkınma işbirliğini sekiz öncelikli alandan birisi olarak kabul eden Global Kalkınma İnisiyatifi’ni oluşturdu. Çin tıpkı vakitte gelişmekte olan ülkeler için yeşil güç alanında da dayanak sağlayacak.
İklim değişikliğinin olumsuz tesirleriyle uğraşta tam bir kararlılığa sahip Brezilya karbon azaltma amaçlarını bir adım daha ileri taşıyarak sera gazı emisyonlarını 2030’a kadar 2005 düzeylerine nazaran yüzde 50 azaltacağını açıkladı. Brezilya ayrıyeten, 2028’e kadar yasadışı orman tahribinin büsbütün önüne geçme, 2030 yılına kadar 18 milyon hektar ormanı eski durumuna getirme ve yine ağaçlandırma kelamı verirken, metan emisyonlarını azaltma konusunda ulusal bir programı da başlattı.
Rusya, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi ve Paris Anlaşması’nın unsurları uyarınca sanayi ve güç kesimlerinin kıymetli ölçüde yine yapılandırılmasını teşvik ederek 2060 yılına kadar karbon nötrlüğe ulaşma kelamı verdi. Rusya, ham petrolle birlikte üretilen doğalgazın kullanımını artırmayı ve tüm dallarda ekolojik modernizasyon ve güç aktifliğini hedefleyen geniş kapsamlı bir program başlatmayı planlıyor.
Ayrıca bir hammadde ve güç taşıyıcısı olarak kullanılacak hidrojenin üretimi için gerekli altyapıyı da inşa evresinde bulunuyor. Hindistan, karbon yoğunluğunu 2030’a kadar yüzde 45 azaltacağını ve 2070’e kadar net-sıfır emisyona ulaşacağını duyurdu. Tıpkı vakitte fosil yakıtlara bir alternatif sunmak için yeşil güç kaynaklarından hidrojen üretecek bir proje başlattı ve ormanlaştırılan alanların toplam oranını yüzde 24,62’ye yükseltti.
Diğer BRICS ülkeleri üzere Güney Afrika da yeşil büyüme için uzun vadeli bir strateji geliştirdi. Karbon emisyonunun tepeye ulaşacağı tarihi 10 yıl önceye alma kelamı veren Güney Afrika, hala düşük-karbon iktisadına ve iklime güçlü topluma adil bir geçişi sağlayacak detaylı planlar üzerinde çalışıyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, “İklim değişikliğine karşılık verilmesinde değeri bir güç olan BRICS ülkeleri, global iklim yanıtına üzerlerine düşen katkıyı yapmıştır” dedi.
YEŞİL VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME İÇİN FAAL ORTAKLAR
BRICS’in İklim Değişikliği hakkında yakın geçmişte yapılan Üst Seviye toplantısında, tüm taraflardan çok taraflılığa bağlı kalmasını ve somut iklim tedbirlerine odaklanmasını isteyen ortak bir açıklama yayınlandı.
Açıklamada, iklim değişikliğini azaltıcı tedbir ve isteklilik ile iklim finansmanında ölçeğin genişletilmesi bahislerinde gelişmiş ülkelerin başı çekmesi gerektiği ve bu ülkelerin, gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra geçiş sürecindeki ülkelerin de kalkınma haklarına ve politik alanlarına hürmet göstermeleri gerektiğinin altı çizildi.
İklim değişikliğinde daha güçlü işbirliği yapmakta kararlı olan BRICS ülkeleri; pak güç, düşük karbon teknolojisi, sürdürülebilir ve sağlam altyapı inşası, karbon pazarı ve iklim değişikliğine ahenk mevzularında çoklu düzeyde bilgi alışverişinde bulunacaklar. Tıpkı vakitte yeşil büyüme, teknolojik işbirliği ve pilot projeler hususlarında siyaset araştırmalarına müşterek katkıda bulunacak olan BRICS ülkeleri, güç, kaynaklar, endüstriyel ve tüketim yapılarının dönüşümünü ve güzelleştirilmesini ilerletecekler.
Wang, “BRICS ülkeleri, global iklim yönetişim sisteminin güzelleştirilmesi için seslerini duyurdular” diyerek şunu ekledi:
“Çin, BRICS’in global iklim işbirliğine tahlil ve katkısını sunma sorumluluğunu üstlenmede üye dostlarıyla birlikte çalışmaya hazırdır.”
BRICS ülkeleri 2015 yılında altyapı ve sürdürülebilir kalkınma için kaynakları seferber eden global bir kalkınma bankası olmayı hedefleyen Yeni Kalkınma Bankası’nı hayata geçirdi. Banka 2022-2026 periyodunda üyelerine takviye olmak için 30 milyar ABD doları tedarik edecek ve bu meblağın yaklaşık yüzde 40’ı iklim değişikliğini azaltma ve adaptasyona katkı sunan projelere yöneltilecek.
Yeni Kalkınma Bankası Lideri Marcos Troyjo, “Gelecekteki yatırımlar daha akıllı, daha sürdürülebilir ve iklim değişikliğine sağlam olmak zorunda kalacaklar” diyerek bankanın kademeli ve istikrarlı bir halde üye sayısını artırmaya devam edeceğini söyledi.
Uluslararası yönetişimde BRICS düzeneğinin kıymetini vurgulayan Rusya’nın Uzak Doğu Federal Üniversitesi’nden doçent Andrey Gubin, BRICS’in, “yalnızca dünya toplumunun gayretleriyle çaba edilebilecek olan eşitsiz kalkınma, kaynakların tükenmesi, çevresel kötüleşme, iklim değişikliği ve tehlikeli hastalıkların yayılması sorunlarına odaklanılmasını mümkün kılacağını” söyledi.