İbrahim Kalın’dan ‘NATO’ yorumu: ‘Endişelerimizi tatmin edici geri dönüş olmadı’

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, 29-30 Haziran’da İspanya’nın konut sahipliğinde yapılacak NATO Doruğu öncesinde, terörle çabada Türkiye’nin korkuları giderilmediği sürece İsveç ve Finlandiya’nın üyelik süreçlerinde ilerleme kaydedilemeyeceğini söyledi.

İspanya’nın başşehri Madrid’deki temaslarıyla ilgili AA muhabirine kıymetlendirme yapan Kalın, burada Dışişleri, AB ve İşbirliği Bakanlığı Dış ve Global İşler Devlet Sekreteri Angeles Moreno Bau ve Başbakanlık İspanya AB Devir Başkanlığı Uyum Ofisi Yöneticisi Aurora Mejia ile “kapsamlı, yapan, verimli ve nitelikli görüşmeler gerçekleştirdiğini” vurguladı.

Kalın, İspanya’nın NATO misyonu kapsamında Adana’da konuşlandırdığı Patriot savunma füzelerinin mühletini uzatmasından ötürü Türkiye’nin duyduğu memnuniyeti İspanya tarafına ilettiğini söyledi. Geçen yıl 16 milyar dolar olan Türkiye-İspanya ikili ticaret hacmini 20 milyar dolara çıkarmak için neler yapabileceklerini değerlendirdiklerini söyleyen Kalın, görüşmelerde birebir vakitte Ukrayna savaşı, Güney Kafkasya’da yaşananlar, Suriye ve Doğu Akdeniz bahislerinin da ele alındığını belirtti.

NATO Tepesi’ni “Stratejik konsept kağıdının değerlendirileceği ve bunun güncelleneceği değerli tepelerden biri” olarak tanımlayan Kalın, “özellikle Ukrayna savaşı, siber güvenlik, besin güvenliği, bölgesel hususlar, terörle uğraş, Rusya ile bağlar üzere hususların gündemde olduğu bir devirde bu tepenin yapılacak olmasının büyük ehemmiyet arz ettiğini” söz etti.

“GÜVENLİK TASALARI GİDERİLMEDEN İLERLEME OLMAZ”

NATO’ya üyelik müracaatlarını yapan ve Madrid’deki NATO Doruğu’na özel davetli ülke olarak katılacak İsveç ve Finlandiya’nın terörle gayret konusunda Türkiye’nin dertlerini gidermesi gerektiğine bir defa daha vurgu yapan Kalın, şu değerlendirmede bulundu:

• İsveç ve Finli muhataplarımıza beklentilerimizi, telaşlarımızı ve taleplerimizi açık ve net bir halde, yapan bir tavır içerisinde lakin çok kararlı bir biçimde ilettik. Bilhassa terörle çaba konusunda bu ülkelerde PKK/PYD/YPG yahut FETÖ üzere yapılanmaların mevcudiyeti hakkındaki pozisyonumuzu açık bir formda söz ettik. Kendilerine bilgi ve evraklarla, bütün görselleriyle bu örgütlerin oradaki yapılanmasını paylaştık. Burada para toplayan, Türkiye aleyhine faaliyet yapan, eleman devşiren, terörist faaliyetleri organize eden kişi ve kuruluşlara karşı açık ve net hal almaları gerektiğini tabir ettik. Bu istikamette beklentimiz devam ediyor. Şimdi karşı taraftan bu istikamette bize gelmiş somut, bizim kaygılarımızı tatmin edici bir geri dönüş olmadı. Görüşmeler devam ediyor. Türkiye’nin bu mevzudaki korkularını giderecek tarafta somut adım atacaklarına dair net bir tablo ortaya çıktığında sürecin seyri ona nazaran ilerleyecektir. Türkiye’nin güvenlik dertleri giderilmeden ilerleme olmaz.

“KENDİMİZİ VAKİT BASKISI ALTINDA HİSSETMİYORUZ”

İbrahim Kalın, “İsveç ve Finlandiya’nın üyelikleri NATO Tepesi’nde netlik kazanır mı?” sorusunu şöyle yanıtladı:

• NATO Tepesi üzere bir vakit sınırlaması içinde kendimizi görmüyoruz. Tepe son derece değerli. Olağan ki bu yeni konjonktür içerisinde Ukrayna savaşı ve başka gelişmeler çerçevesinde NATO Tepesi’nin başarılı geçmesi, İttifak’ın kendi iş birliğini ve dayanışmasını güçlendirmesi son derece kıymetli. Tam da bundan ötürü Türkiye’nin lisana getirdiği terörle ilgili dertlerinin dikkate alınması, önemsenmesi İttifak’ın gücünü tahkim etmesi açısından da son derece değerli. Zira NATO bir ekonomik iş birliği örgütü veyahut bir turizm derneği değil. NATO bir güvenlik ittifakı. Münasebetiyle burada bir üye ülkenin güvenlik tasaları lisana getirildiğinde bunun kesinlikle ciddiye alınması gerekir. Yeni bir üye yahut üyeler alınacaksa da kesinlikle bu üyelerin, bu kaygılarını lisana getiren ittifakın üyesi ülkenin telaşlarını da dikkate alması ve bu tarafta somut adımlar atması gerekir. Münasebetiyle bu bir süreç, bunu illa ‘NATO Tepesi’ne kadar bitiririz, bitirelim’ üzere bir vakit baskısı altında biz kendimizi hissetmiyoruz. Değerli olan burada İsveç ve Finlandiya’nın terörle uğraş konusunda ne cins adımlar atacağını açık, net, somut bir halde ortaya koymaları. Bu gerçekleştiğinde süreç buna nazaran ilerleyecektir.

‘TAHIL KRİZİ’ YORUMU

Dünya besin krizinin önlenmesi gayesiyle Ukrayna ve Rusya’nın elindeki tarım eserlerinin ve gübrenin memleketler arası pazarlara ulaştırılmasının kıymetli olduğunu ve Türkiye’nin bu bahiste çok ağır bir diplomasi yürüttüğünü kaydeden Kalın, kelamlarına şöyle devam etti:

• Şu anda Karadeniz ve Azak Denizi limanları üzerinden bu tahıl eserlerinin boğazlardan geçirilerek milletlerarası piyasaya ulaştırılması ekonomik açıdan da fiziki olarak da en makul, en fizibil opsiyon olarak görülüyor. Bu tarafta olağan ki Ukrayna tarafının Odesa limanlarındaki mayınların temizlenmesiyle ilgili bir çalışması olacak. Lakin bunun karşılığında bu limanlara Rus gemilerinin girmemesi istikametinde de birtakım, haklı güvenlik beklentileri var.
• Ayrıca bu gemilerin gidiş gelişlerinin koordine edilmesi, Türkiye, Ukrayna, Rusya ve BM ortasında oluşturulacak bir düzenek ile bunun gözlemlenmesi ve bu uyumun yapılması için de istişarelerimiz devam ediyor. Şu ana kadar genel olarak olumlu bir havanın olduğunu söyleyebilirim. Rus tarafı da buna olumsuz bakmadığını söz etti. Ukrayna tarafı da bu türlü bir sistemin kurulmasını ve kendi tahıl eserlerini memleketler arası piyasaya ulaştırılmasının kendi menfaatlerine olacağı kanaatinde. Zati memleketler arası topluluk da bu tarafta bir beklenti içerisinde. Türkiye bu süreçte çok kritik bir yol oynayacak. Önümüzdeki günlerde bu mevzuda birtakım somut kararlar alınmasını da bekliyoruz. Bu istikametteki eforlarımız devam ediyor.

LAVROV’UN ZİYARETİNDE ‘ÖNEMLİ KARARLAR’ ALINABİLİR

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un gelecek hafta Türkiye’ye yapacağı ziyarette kıymetli kararlar alınabileceğinin sinyalini veren Kalın, şunları kaydetti:

• Bu tahıl eserleri Karadeniz’den ve boğazlardan geçtiğinde, dünya besin krizinin önlenmesinde de çok kilit bir rol oynayacak. Bu tarafta askeri makamlarımızın, lojistik, nakliyat ve tarımla ilgili öbür uzmanlarımızın da yakın bir vakitte bir ortaya gelerek bu hususları ele alması öngörülüyor. Sayın Lavrov’un Türkiye’ye yapacağı ziyaretten sonra bizim beklentimiz, kısa müddette bu bahsin farklı boyutlarını, süratli bir formda ele almak, bunları bir karara bağlayarak, aşikâr bir protokol ve mutabakat zaptı çerçevesinde bu operasyonu bir an evvel başlatmaktır. Şunu da söylemek gerekir. Biz yarın anlaşsak bile temel konularda operasyonun başlaması muhtemelen bir 3-5 hafta daha sürecektir. Zira mayınların temizlenmesi, o koridorun hazırlanması, gemilerin oraya gitmesi düşünüldüğünde vakit biraz aleyhimize işliyor. O yüzden biz bütün mevkidaşlarımıza ve muhataplarımıza, ne kadar süratli ve erken başlarsak o kadar güzel olur bildirisini iletiyoruz.

‘SURİYE’YE HAREKAT’ AÇIKLAMASI

Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yeni bir hududu ötesi harekat hazırlığında olduğuna ait argümanlara ait de Kalın, “Türkiye, Suriye hududunu güvenlik altına almak için bugüne kadar kendi imkan ve kabiliyetleriyle gerekli önlemleri aldı ve bundan sonra da almaya devam edecektir. Bunu bütün mevkidaşlarımızla biz ayrıntılı bir formda konuştuk, açık, net izah ettik” karşılığını verdi. Kalın, “Bundan sonra da Türkiye, kendi güvenlik ve tehdit değerlendirmeleri çerçevesinde uygun gördüğü vakitte ve yerde bu operasyonlara devam eder. Bu en doğal hakkıdır. Zira hudut güvenliğinin korunması, ülkenin vatandaşlarının, güvenlik güçlerinin korunması bir ülkenin en doğal hakkıdır” açıklamasında bulundu.

Kalın, “Ancak Türkiye, bugün İdlib, Afrin üzere bölgelerde aslında bir manada inançlı bir bölge oluşturarak, Suriyelilerin orada kalmasını sağladı. Ve biz muhataplarımıza daima şunu söylüyoruz: ‘Türkiye’nin oradaki askeri mevcudiyetinden ötürü yeni bir göç dalgası önlenmektedir. Bundan ötürü dost ve müttefik ülkelerin Türkiye’nin oradaki askeri mevcudiyetini eleştirmek yerine tam bilakis bundan mutlu olmaları, müteşekkir olmaları gerekir. Çünkü İdlib yahut öteki bölgelerde bir güvenlik zaafı oluştuğunda oralardan gelebilecek beklenen bir göç dalgası yalnızca Türkiye’yi değil bütün Avrupa’yı da vuracaktır” değerlendirmesini yaptı.

“TÜRKİYE’NİN YENİ BİR GÖÇ DALGASI ALMASI MÜMKÜN DEĞİL”

Kalın, kelamlarını şöyle tamamladı:

• Türkiye’nin yeni bir göç dalgası alması mümkün değil. İmkan ve kabiliyetlerimizin ötesinde. Tam bilakis, biz Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin ülkelerine, bölgelerine, inançlı, istekli ve onurlu bir biçimde dönmeleri için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz, göstermeye de devam edeceğiz. O yüzden Suriye tarafında bu güvenlik çizgisinin korunması bu açıdan da büyük kıymet arz ediyor. Ancak tıpkı formda orada oluşturulabilecek olası bir terör koridoruna karşı Türkiye bugüne kadar nasıl çok net bir tutum aldıysa bundan sonra da tıpkı kararlılık içinde hareket edecek. Terörün her cinsine karşı Suriye’den gelebilecek beklenen her türlü tehdide karşı net bir tutum içinde çabaya devam edecek.