Peki fikri 1920’lerden beri gelen bu Metaverse kavramı gerçekte nedir? Bilim kurgu filmlerinde gördüklerimizi deneyimleyebilecek miyiz yoksa anlatılanların hepsi bir hayaden mi ibaret?
Facebook’un, “Meta” ismiyle yeniden markalaşmasının ardından bütün gözler “metaverse” kavramına çevrilmiş durumda. Bu yeni sözcük sadece kullanıcıların dikkatini çekmiş durumda değil, aynı zamanda Apple, Google, Amazon, Facebook ve Microsoft gibi teknoloji piyasasının önde gelen şirketleri de metaverse alanında çalışmalara başlamış durumda.
Peki, metaverse nedir? Bilim kurgu filmlerinde gösterilen sanal “evren” gerçekleşiyor mu? Bir akıllı telefon ve internet gibi hayatımızın merkezine girebilecek bir teknolojik gelişme mi? Bütün bu soruları cevaplamadan önce ‘metaverse’ kelimesinin nereden geldiğine ve neler sunduğuna bir gözatalım.
METAVERSE NEDİR?
Metaverse temel olarak “meta” ve “evren” kelimelerinden oluşuyor. Kullanıcılara açık dünya deneyimi sağlayabilen bu dijital evrende, insan hayalinin en uç noktaları yaşanabilecek. Her kullanıcın bir ‘avatar’ı olacak. Bu avatar sayesinde sanal evrende yürüyebilecek, uçabilecek, yüzebilecek, araba ve uçak kullanabilecek… Kısacası insanın hayal edebileceği her türlü aktivite burada gerçekleştirilebilecek. Metaverse birçok kişi için, internetin icadından daha büyük bir devrim niteliğinde bir teknolojik gelişme olacak.
METAVERSE FİKRİ 1920’LERE KADAR DAYANIYOR
Fikrin kendisi yeni değil: Metaverse kelimesi ve fikri ilk kez, 1922’de bilim kurgu yazarı Neal Stephenson’ın Snow Crash adlı romanında yer aldı. Siberpunk türündeki bu romanda, avatarlar olarak temsil edilen insanların birbirleriyle ve yapay zekâ ajanlarla etkileşime girebilecekleri bir üç boyutlu sanal dünya tasvir ediliyor. Neal Stephenson, romanda bu sanal dünya için metaverse ismini kullanıyor.
METAVERSE’İN UYGULANABİLİRLİĞİ VE KULLANIMI
Metaverse; hala son kullanıcıya erişebilecek boyuta getirilemedi, şimdilik sadece emekleme safhalarında ve hızla gelişmeye devam ediyor. Evrene erişim temel olarak giyilebilir teknolojiler ile gerçekleşecek gibi duruyor. Kullanıcılar şimdilik bir VR (sanal gerçeklik) ve artırılmış gerçeklik gözlükleri ile bu deneyimin demosunu tadabiliyor.
Bazı laboratuvar denemelerinde bütün vücudun kontrollerini algılayabilecek konsol tulumları denenmiş durumda fakat telefonların cep boyutunu indiği bu günlerde, pek de kullanışlı gibi durmuyor. Gerçi Elon Musk’un sır küpü gibi sakladığı gizli projesi Neuralink gibi beyine çip yerleştirilebilen teknolojilerin gelişmesi ile bu giyilebilir konsollara ihtiyacımız kalmayacak gibi görünüyor.
Konuyu daha iyi kavramak için 2018 yapımı Ready Player One filmi izlenilebilir. Ya da Metaverse’nin küçük bir ön ayağı olarak, çocuklar arasında oldukça popüler olan “Minecraft” ve “Roblox” gibi açık dünya online oyunları araştıralabilir.
METAVERSE’DE ALIŞVERİŞ
Kullanıcılar Metaverse’de, gerçek hayatta olduğu gibi eşyalara, binalara, arazilere sahip olabilecek. Bunların alışverişi için altyapı şimdiden hazır bile. Blockchain teknolojisi ile bir dijital nesnenin hem satışı hem de orijinalliği garanti altına alınmış durumda.
İSTENİLEN HER ŞEY OLABİLME İMKANI
Kullanıcılar Metaverse’de bir avatar aracılığıyla gezinebilecek. Dilerlerse birebir kendisinin bir kopyası veya bir film, kitap karakteri, robot, hayvan gibi formlarda avatarlar oluşturabilecek. Metaverse’de kullanıcılar arkadaşları ile toplu etkinlikler yapabilecek, partiler düzenleyebilecek.
Hatta kullanıcılar, Ready Player One ve Westworld gibi yapımlarda yer alan ‘görevleri’ yapabilecekler. Kimi zaman bir süper kahraman, kral, uzaylılar ile savaşan bir astronot; kimi zaman da bir korsan, hapishaneden kaçmaya çalışan mahkûm veya büyük bir soyguncu olabilecekler. Bütün bu senaryolar üç boyutlu ve gerçek zamanlı hareket edilebilir olduğu için yaşanılan deneyim gerçeğe çok yakın olacak.
ONLINE GERÇEK TOPLANTILAR
Metaverse evreninde pandemi döneminden aşina olduğumuz uzaktan çalışma, ders işleme ve toplantı modellerinin yüz yüze fakat online versiyonları yapabilir. İnsanlar avatarları aracılığıyla gerçek zamanlı üç boyutlu ve de interaktif sunumlar yapabilir. Dinleyicilerle göz teması kurulabilir ve sanal bir toplantı masasına oturulabilir.
BÜTÜN BUNLARA NE ZAMAN ERİŞEBİLECEĞİZ?
Metaverse heyecan verici bir teknolojik devrim fakat bütün vaatlerini pek de yakın bir zamanda sunacak gibi durmuyor. VR gözlükler ilk çıktığında Metaverse konusu popüler bilim dünyasında fırtına gibi esmişti fakat gerek VR gözlüklerinin kullanışsızlığı gerek yeteri kadar ‘gerçekçi’ bir VR program üretilemediğinden bu gözlükler şimdiden raflara kalktı bile.
Büyük teknoloji ve sosyal medya şirketlerinin olaya el atması yeni bir heyecan uyandırdı ve sanki hemen yarın sanal evrenlerin kapısı açılacak gibi beklenti oluştu. Bir anda piyasada Metaverse kripto coinleri türemeye, Metaverse temelli alışveriş ve arazi satışı yapılan siteler oluşturulmaya başlandı.